Κυπαρισσήεντα την αναφέρει ο Όμηρος, Αρκαδιά την λέγαν’ τον Μεσαίωνα –πιθανότατα επειδή εδώ ήρθαν και εγκαταστάθηκαν πολλοί Αρκάδες προκειμένου να γλιτώσουν τις επιδρομές των Σλάβων. Το όνομά της ο μύθος λέει πως το πήρε από τον Κυπάρισσο, φίλο του Απόλλωνα, ο οποίος κάποια στιγμή κυνηγώντας σημάδεψε και σκότωσε κατά λάθος το ελάφι που του είχε χαρίσει ο θεός. Απαρηγόρητος ζητούσε από τους θεούς να πεθάνει, και ο Απόλλωνας που τον λυπήθηκε τον μετέτρεψε στο δέντρο το οποίο αφιερώθηκε στον Πλούτωνα κι έγινε –και παρέμεινε– σύμβολο του πένθους στους αιώνες των αιώνων.

Σήμερα, η Κυπαρισσία είναι μια ολοζώντανη, μικρούλα πόλη 5.000 περίπου κατοίκων, που ακουμπά στα τιρκουάζ νερά του Ιονίου από τη μια και στις πλαγιές του όρους Αιγάλεω, που οι ντόπιοι το λένε Ψυχρό, από την άλλη. Έχει στην κορυφή της ένα φράγκικο κάστρο, γύρω από τα τείχη του οποίου απλώνεται, κατεβαίνοντας απαλά προς την θάλασσα, μια κουκλίστικη παλιά πόλη, όλο χρώμα και χάρη.

 

Βόλτες και αξιοθέατα

Η Άνω Πόλη

Θα ακούσεις κόσμο να την αναφέρει και ως «παλιά πόλη». Με όποιο όνομα και αν τη γνωρίσεις, το βέβαιο είναι πως θα την αγαπήσεις περπατώντας στα γραφικά σοκάκια της, ανάμεσα στα χρωματιστά αρχοντικά της με τα χαρακτηριστικά ξύλινα μπαλκόνια.

Το αυτοκίνητο θα το αφήσεις υποχρεωτικά στο μεγάλο πλάτωμα έξω από την πύλη του κάστρου, γιατί τρόπος να εκτιμήσεις την ομορφιά της χωρίς να την περπατήσεις δεν υπάρχει. Θα το καταλάβεις, ανακαλύπτοντας πίσω από κάθε γωνία και κάθε στροφή του δρόμου άλλη μια φαντασμαγορική θέα στην θάλασσα και τις κεραμοσκεπές της πόλης που απλώνεται μέχρι την άκρη της. Ό,τι και να κάνεις, φρόντισε να μείνεις εδώ μέχρι το φαντασμαγορικό ηλιοβασίλεμα: Η Κυπαρισσία κοιτάζει δυτικά και το απέραντο τιρκουάζ του Ιονίου απλώνεται ως τη γραμμή του ορίζοντα, πράγμα που σημαίνει ότι ο ήλιος φαίνεται από εδώ πάνω να βουτά στη θάλασσα.

Το κάστρο

Ψηλά ψηλά, εκεί που τελειώνει η Άνω Πόλη ξεκινούν τα τείχη του φράγκικου κάστρου με το υπέροχο προσωνύμιο Κάστρο των Γιγάντων –ή πιο πεζά, Κάστρο της Αρκαδιάς. Θεμελιωμένο επάνω σε κυκλώπεια τείχη, με τεράστιους ογκόλιθους, το κάστρο όπως το βλέπεις σήμερα το έχτισαν οι Φράγκοι, στη θέση παλαιότερου βυζαντινού, το οποίο με τη σειρά του είχε χτιστεί στη θέση της Αρχαίας Ακρόπολης –αυτή ήταν που ο κόσμος πίστευε πως την είχαν φτιάξει οι Γίγαντες, εξ ου και το όνομα που πέρασε τρία κάστρα και τρεις χιλιάδες χρόνια αργότερα.

Στο Κάστρο των Γιγάντων πέθανε ο τελευταίος Φράγκος ηγεμόνας της Πελοποννήσου, γράφοντας τον επίλογο της Φράγκικης Κυριαρχίας του Μοριά, που κράτησε 200 χρόνια, από το 1205 ως το 1432. Μετά το κάστρο το πήραν οι Βυζαντινοί, μετά οι Οθωμανοί, μετά οι Ενετοί, μετά ξανά οι Οθωμανοί. Σήμερα, από το κάστρο σώζονται σε σχετικά καλή κατάσταση τα τείχη, ο πύργος της ανατολικής πλευράς, γνωστός και ως Πύργος του Ιουστινιανού, και κάποιες πολεμίστρες. Η πρόσβαση είναι εύκολη: ασφαλτοστρωμένος δρόμος σε φέρνει απευθείας στην πύλη του κάστρου.

Ο παλιός σιδηροδρομικός σταθμός

Ήταν ο τελευταίος σταθμός της γραμμής της Πελοποννήσου, όταν ακόμα κυκλοφορούσαν τραίνα νοτιότερα της Κορινθίας κι αυτή η γνώση δίνει στους λάτρεις των τραίνων μια αίσθηση «τελευταίου συνόρου», ενισχύοντας τον ρομαντισμό που έτσι κι αλλιώς κουβαλάνε οι εγκαταλελειμμένοι σιδηροδρομικοί σταθμοί. Έξω από τον σταθμό εκτίθεται μια ατμομηχανή Ζς 7536 του 1926, ενώ τμήμα του σταθμού σήμερα στεγάζει τον πολυχώρο πολιτισμού Τρενοτεχνείον Ο Σταθμός, που ίδρυσε ο ηθοποιός Νίκος Καλογερόπουλος.

Η ιδιαίτερη περίπτωση της Περιστεριάς

Οκτώ χιλιόμετρα έξω από την Κυπαρισσία βρίσκεται ένας λόφος που οι αρχαιολόγοι αποκαλούν «Μυκήνες της Δυτικής Πελοποννήσου». Τέσσερις εντυπωσιακοί θολωτοί τάφοι του 1600 π.Χ. έχουν ανασκαφεί εδώ, ο καθένας με τους θησαυρούς του, που περιλαμβάνουν χρυσά και χάλκινα αγγεία, στέμματα, κοσμήματα, κτερίσματα και ξίφη –όλα τους εκτίθενται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Χώρας, κοντά στο Ανάκτορο του Νέστορα. Δικαιωματικά μάλλον: Αυτός ήταν ο βασιλιάς την εποχή κατά την οποία οι ερευνητές πιστεύουν πως η περιοχή της σημερινής Μεσσηνίας γνώρισε μια πληθυσμιακή έκρηξη η οποία μεταφράστηκε σε πληθυσμό εκατό χιλιάδων κατοίκων και 250 χωριών. Ο ατμοσφαιρικός αρχαιολογικός χώρος της Περιστεριάς, με τους θολωτούς τάφους του, προσφέρει συν τοις άλλοις και φαντασμαγορική θέα στο φαράγγι της Νέδας.

Το Φαράγγι με τους Σταλακτίτες

Από τη βόρεια γωνιά της Περιστεριάς ξεκινά το μονοπάτι που καταλήγει στο φαντασμαγορικό Φαράγγι με τους Σταλακτίτες, που πήρε το όνομά του από το σπήλαιο στο οποίο καταλήγει, και τους σταλακτίτες του. Μια εύκολη, ειδυλλιακή διαδρομή που θα ενθουσιάσει τους λάτρεις της πεζοπορίας, αρχάριους και προχωρημένους, καθώς περνά μέσα από ένα φυσικό τοπίο καρτποσταλικό, κάτω από γέρικα πλατάνια και πλάι σε τρεχούμενα νερά –Αρκαδικός λέγεται ο ποταμός εδώ, αν αναρωτιέσαι.

Το μονοπάτι από την Περιστεριά ως το σπήλαιο έχει συνολικό μήκος 1,7 χιλιόμετρα, πράγμα που σημαίνει πως το διασχίζεις άνετα σε μιάμιση ώρα. Στο τελευταίο τμήμα της διαδρομής, το μονοπάτι καταλήγει σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο με πηγή πόσιμου νερού και ξύλινο γεφυράκι, που είναι ουσιαστικά η αρχή του φαραγγιού. Για να περπατήσεις στο φαράγγι θα χρειαστείς γαλότσες ή παπούτσια που να μπορούν να βραχούν.