Αν είσαι αρκετά μεγάλος για να θυμάσαι τα παλιά πεντοχίλιαρα, εκείνα με τον Κολοκοτρώνη, πιθανότατα θυμάσαι και ένα κάστρο στην πίσω πλευρά τους. Αυτός είναι βασικά ο λόγος που στους περισσότερους «πρωτάρηδες» στην Καρύταινα το κάστρο της μοιάζει παράξενα γνώριμο, σε αντίθεση με το (πέρα ως πέρα πέτρινο) χωριό, που διατηρεί ανέγγιχτη την χαρά της ανακάλυψης, καθώς τα πλήθη άλλων αρκαδικών γωνιών λάμπουν εδώ διά της απουσίας τους.

Ένα από τα ωραιότερα κάστρα της Πελοποννήσου

Σκαρφαλωμένο σε έναν απότομο, και κάπως κωνικό, βράχο την κορυφή του οποίου αγκαλιάζουν πέτρινα τείχη και πολεμίστρες, το Κάστρο της Καρύταινας είναι φράγκικο, χτισμένο τον 13^ο αιώνα, πιθανότατα –αλλά όχι αποδεδειγμένα− στη θέση παλιότερου βυζαντινού, ίσως και αρχαίου κάστρου. Η ιστορία λέει πως κατά τη διάρκεια της Επανάστασης είχε εγκατασταθεί εδώ ο Κολοκοτρώνης, που το χρησιμοποιούσε σαν ορμητήριο, καθώς και ότι ο Ιμπραήμ προσπάθησε, αλλά δεν κατάφερε, να το καταλάβει.

Τα βράδια ο κιτρινωπός φωτισμός που το κάνει να μοιάζει λες και κρέμεται από τον ουρανό είναι φαντασμαγορικός. Η δε πρόσβαση στο κάστρο είναι εύκολη, από το πέτρινο μονοπάτι που ξεκινά από την κεντρική πλατεία της Καρύταινας, και ανεβαίνει ομαλά την πλαγιά του βράχου. Η πανοραμική θέα από τα τείχη του κάστρου στο χωριό, την κοιλάδα της Μεγαλόπολης και τις καταπράσινες βουνοπλαγιές που την αγκαλιάζουν, είναι από μόνη της λόγος αρκετός να ανηφορίσεις ως εδώ.

Οι βόλτες στο χωριό…

…Είναι απολαυστικές κάθε ώρα της ημέρας, αλλά ειδικά εκεί γύρω στο ηλιοβασίλεμα, όταν τα λιθόκτιστα σοκάκια του και τα πέτρινα σπίτια με τις κόκκινες κεραμιδοσκεπές τους λούζονται στο απαλό χρυσοπορτοκαλί χρώμα του ήλιου που δύει πίσω από τα βουνά της Αρκαδίας. Διάσπαρτες στα καλντερίμια του χωριού θα συναντήσεις βυζαντινές εκκλησίες, σαν τη Ζωοδόχο Πηγή του 16ου αιώνα, με το τριώροφο καμπαναριό της που στολίζει την κεντρική πλατεία, και το πέτρινο εκκλησάκι του Άι-Νικόλα με τα κεραμίδια στον τρούλο, που χρονολογείται από το 1831. Οι εξίσου πέτρινες βρύσες αναβλύζουν κρυστάλλινο νερό, ενώ τα γραφικά καφενεδάκια της πλατείας είναι ό,τι πρέπει για τα διαλείμματα κάθε βόλτας στο χωριό.

Δύο ποτάμια, πολλές συγκινήσεις

Εκτός από χωριό… άξιο θέασης αφ’ εαυτής, η Καρύταινα είναι και ιδανική βάση για μια από τις δημοφιλέστερες «περιπέτειες» της Πελοποννήσου, το ράφτινγκ στον Λούσιο και τον Αλφειό. Οι πρωτάρηδες μην φοβάστε, πρώτον δεν είναι καθόλου επικίνδυνο, και δεύτερον τα τοπία που βλέπεις μέσα από το ποτάμι δεν υπάρχει τρόπος να τα δεις αλλιώς. Και είναι, πραγματικά, μερικά από τα πιο φαντασμαγορικά τοπία που έχεις δει ποτέ: Στις όχθες των δύο ποταμών η φύση στήνει χορό, τα γιγάντια λευκά βράχια που τα αγκαλιάζουν δημιουργούν παράξενους σχηματισμούς, τα τοξωτά γεφύρια μοιάζουν βγαλμένα από εικονογράφηση παραμυθιού, και στο τέλος της διαδρομής του ράφτινγκ σε περιμένει ένας καταρράκτης χάρμα οφθαλμών, στη σκιά του οποίου μπορείς άνετα να φανταστείς νεράιδες να χορεύουν.

Οι καταβάσεις (όπως λέγονται οι διαδρομές στη γλώσσα του ράφτινγκ) ξεκινούν από το χωριουδάκι… τσέπης που λέγεται Βλαχορράφτη, 14 χιλιόμετρα έξω από την Καρύταινα, διαρκούν γύρω στις δύο ώρες και πραγματοποιούνται όλο τον χρόνο. Αν δεν είσαι πρωτάρης, η καλύτερη εποχή για να έρθεις είναι γύρω στον Απρίλιο που τα χιόνια των βουνών λιώνουν, τα νερά του Λούσιου φουσκώνουν, και η κατάβαση είναι γρήγορη και συναρπαστική. Αν είσαι πρωτάρης, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο η κατάβαση είναι αργή, γιατί το νερό είναι λίγο, και ο χρόνος που έχεις στη διάθεσή σου για να χαζέψεις το τοπίο πολύ περισσότερος.

Το φαράγγι του Λούσιου

Οι λάτρεις της πεζοπορίας, πιθανότατα θα το έχετε ακουστά, πως αυτό εδώ είναι ένα από τα ομορφότερα φαράγγια της Πελοποννήσου. Λούσιο τον είπαν γιατί οι νύμφες, σύμφωνα με τη μυθολογία, έλουσαν στα νερά του ποταμού τον νεογέννητο Δία.

Το φαράγγι έχει μήκος γύρω στα 15 χιλιόμετρα –ο Λούσιος είναι μικρό ποτάμι, τα νερά του διανύουν μόλις 26 χιλιόμετρα πριν πάνε και συναντήσουν τον Αλφειό. Αν δεν θέλεις να το περπατήσεις όλο, μια σύντομη μεν, καταπληκτική δε πεζοπορική διαδρομή είναι αυτή που ξεκινά από την Αρχαία Γόρτυνα, 12 χιλιόμετρα έξω από την Καρύταινα, και καταλήγει μετά από ενάμισι χιλιόμετρο στη λαξευμένη στο βράχο Μονή Προδρόμου, ακολουθώντας την ροή του ποταμού και περνώντας πλάι σε παλιούς νερόμυλους και πάνω από γεφυράκια. Η μονή είναι επισκέψιμη, χρονολογείται από τα μέσα του 12^ουαιώνα, και έχει στο καθολικό της εντυπωσιακές τοιχογραφίες του 16^ου αιώνα.

Από τη Μονή Προδρόμου ξεκινά μια ακόμα φαντασμαγορική διαδρομή, που θα σε φέρει μετά από περίπου 1.200 μέτρα στην ξακουστή Παλαιά Μονή Φιλοσόφου, που ιδρύθηκε το 963 μ.Χ. από τον γραμματέα του βυζαντινού αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά. Στο ωραιότερο σημείο του φαραγγιού, στην περιοχή που λέγεται Μονόπορη, η Παλαιά Μονή Φιλοσόφου είναι ένα από τα παλαιότερα βυζαντινά μνημεία σε ολόκληρη την Ελλάδα. «Κρυφό Σχολειό» θα ακούσεις κόσμο να τη λέει, γιατί εδώ λειτουργούσε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας σχολείο, το οποίο εξελίχτηκε στην ονομαστή Ιερατική Σχολή Δημητσάνας στην Νέα Μονή Φιλοσόφου –η οποία δεν είναι και τόσο νέα, ιδρύθηκε το 1691, και είναι σήμερα επισκέψιμη, 500 μέτρα βόρεια της Παλιάς, σε πιο εύκολα προσβάσιμο σημείο.

Η αρχαιότερη πόλη στον κόσμο (;)

Είκοσι τέσσερα χιλιόμετρα νότια της Καρύταινας, η Αρχαία Λυκόσουρα, φωλιασμένη στην πλαγιά του Λύκαιου όρους, σε ένα τοπίο μαγικό, είναι αυτή που ο Παυσανίας θεωρεί την αρχαιότερη πόλη του κόσμου. «Από όλες τις πόλεις που εμφάνισε η γη στην ήπειρο και στα νησιά, η Λυκόσουρα είναι η αρχαιότερη, και αυτή είδε πρώτη ο ήλιος, από αυτή δε εδώ έχουν μάθει οι άλλοι άνθρωποι να φτιάχνουν πόλεις» γράφει στα Αρκαδικά του (VIII.38.1). Και αν ο Παυσανίας είναι κομμάτι υπερβολικός και υπερενθουσιώδης ώρες ώρες, μένει να αποδειχθεί, καθότι η Αρχαία Λυκόσουρα, όπως και τα υπόλοιπα αρχαία του Λύκαιου όρους, δεν έχουν ανασκαφεί επαρκώς, πράγμα που σημαίνει πως δεν ξέρουμε ακόμα πότε ιδρύθηκε η πόλη.

Σήμερα στον αρχαιολογικό χώρο της Λυκόσουρας σώζονται κάποια τμήματα του τείχους της Ακρόπολης του 5^ου αιώνα π.Χ. και του ιερού της Δέσποινας, την οποία ο Παυσανίας πάλι γράφει ότι τιμούν περισσότερο απ’ όλους τους θεούς οι Αρκάδες, σπεύδοντας όμως να διευκρινίσει ότι Δέσποινα δεν είναι το όνομα της θεάς, αλλά προσωνύμιο που χρησιμοποιούσαν οι πιστοί. «Το όνομα της Δέσποινας φοβήθηκα να το γράψω στους αμύητους» καταλήγει (Αρκαδικά, VIII.37.9).