Και κρυστάλλινα νερά, και φρέσκο ψάρι πλάι στο κύμα, και Ιστορία που χάνεται στα βάθη χιλιετιών, και ολοήμερα beach party, και οικογενειακές γωνιές να απλώσετε με την ησυχία σας τα κουβαδάκια σας, και (αυτό δεν το περίμενες) ήσυχες κρυψώνες για τους ερημίτες, που έχουν κι αυτοί ψυχή.
Μινώα το λέγαν’ κάποτε, γιατί εδώ ήρθαν και εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από την Κρήτη, δίνοντάς του το όνομα του μυθικού βασιλιά τους, όταν το ελληνικό κράτος ήταν ακόμα φρέσκο, και η Κρήτη παρέμενε υπό οθωμανική κατοχή. Τολό το λένε οι σημερινοί κάτοικοί του, αυτό το παραθαλάσσιο χωριό με τη μεγάλη αμμουδερή παραλία που κάνει κάποιους να το χαρακτηρίζουν «Κόπα Καμπάνα της Πελοποννήσου».
Οικισμός με μεγάλη τουριστική ανάπτυξη, το Τολό είναι ιδανική βάση για να εξερευνήσεις τις ομορφιές της Αργολίδας, ξεκινώντας –ή γιατί όχι και κλείνοντας– την ημέρα σου με βουτιές στα καταγάλανα νερά του. Τρία τοσοδούλια, καταπράσινα νησάκια απέναντί του, η Ρόμβη, το Κορωνήσι και το Δασκαλειό, εξασφαλίζουν το ιδανικό background για τις ώρες που αράζεις στην παραλία, αλλά και ένα ασφαλές, απάνεμο επίνειο για τα σκάφη που το τιμούν δεόντως τα καλοκαίρια. Αν έχεις διάθεση για εξερευνήσεις και βουτιές σε άγνωστα νερά, η Ρόμβη και το Κορωνήσι (ή Κορωνίδα) είναι επισκέψιμα με βαρκάκια από το Τολό.Η μεγάλη αμμουδιά του Τολού λέγεται Ψιλή Άμμος, απλώνεται σε μήκος που αγγίζει το ένα χιλιόμετρο, και είναι ιδανική αν ταξιδεύεις με πιτσιρίκια, καθώς τα νερά είναι ρηχά και καθαρά, και η οργάνωση υποδειγματική –τόσο που οι λάτρεις των ερημικών παραλιών και της ησυχίας μάλλον θα προσπεράσετε. Θαλάσσια σπορ, καφεδάκια πλάι στο κύμα, φρέσκο ψάρι σε τραπεζάκια έξω και άψογα οργανωμένα κάμπινγκ συμπληρώνουν την εικόνα ενός από τους δημοφιλέστερους καλοκαιρινούς προορισμούς της Αργολίδας.
Θα ακούσεις να την αναφέρουν και ως Καστράκι, ή ακρόπολη της Αρχαίας Ασίνης. Ένα μόνο χιλιόμετρο από την παραλία του Τολού, η Αρχαία Ασίνη είναι χτισμένη σε ένα λοφάκι 52 μέτρων, με τα τείχη της να χρονολογούνται από το 300 π.Χ. και να αγκαλιάζουν μια μεγάλη μυκηναϊκή πόλη, στην οποία έχουν ανασκαφεί σπίτια, λουτρά, εργαστήρια, δεξαμενές και πύργοι. Εδώ ήταν που βρέθηκε ένα αγαλματίδιο, ο Βασιλιάς της Ασίνης, για το οποίο ο Σεφέρης έγραψε το ομώνυμο ποίημα. Κάτω από το Καστράκι και προς τα δυτικά, θα βρεις την ομώνυμη, συμπαθέστατη, και άγνωστη εν πολλοίς, παραλιούλα. Στα ανατολικά του ξεκινά η μεγάλη βοτσαλωτή παραλία της (σημερινής) Ασίνης, γνωστή και ως Πλάκα.
Οδηγώντας από το Τολό προς την Κάντια, θα συναντήσεις το γλυκύτατο, παραθαλάσσιο Βιβάρι, φωλιασμένο στην αγκαλιά ενός κόλπου τόσο στενού που τα νερά του μοιάζουν σχεδόν ακίνητα. Οι διαδοχικοί, δαντελωτοί κολπίσκοι του σχηματίζουν λιλιπούτειες παραλίες με καταγάλανα νερά, ενώ τα ταβερνάκια του απλώνουν τραπέζια είτε στην προκυμαία εκεί που σκάει το κύμα είτε σε μπαλκόνια που αγναντεύουν τον αργολικό κόλπο από ψηλά και μας βάζουν στο αιώνιο δίλημμα: βουτιά ή ουζάκι με μεζέ;
Λίγο έξω από το Βιβάρι, επίσης στον δρόμο προς την Κάντια, το Κονδύλι είναι μια από τις δημοφιλέστερες (και ωραιότερες, αν μας επιτραπεί ο υποκειμενισμός) παραλίες της Αργολίδας. Μεγάλη και αμμουδερή, οργανωμένη με beach bars και water sports, έχει και… ερημική εναλλακτική για τους λάτρεις της ησυχίας, έναν μικρό επίσης αμμουδερό κολπίσκο στον οποίο φτάνεις περπατώντας μέσα στο νερό από το βόρειο άκρο της παραλίας.
Μικρό, παραθαλάσσιο χωριό που πήρε το όνομά του (όπως και η Μινώα που λέγαμε προηγουμένως) από τους κρητικούς πρόσφυγες –Κάντια λέγανε το Ηράκλειο της Κρήτης οι Ενετοί, και «Βασίλειο της Κάντια» ήταν τα χρόνια της Ενετοκρατίας ολόκληρη η Κρήτη.
Η Κάντια είναι ξακουστή για τη μεγάλη παραλία της, με τα χρωματιστά βότσαλα και τα κρυστάλλινα νερά, που απλώνεται σε τέτοια έκταση ώστε να τους χωράει όλους: Και ζωηρά beach bars για τους 20άρηδες στην αρχή της, και πιο οικογενειακή ατμόσφαιρα –και πιο ψιλό βοτσαλάκι, για να εξυπηρετεί τα κουβαδάκια– παρακάτω, και ελεύθερο από ξαπλώστρες και ομπρέλες τμήμα στο τέλος της παραλίας, για να διαλέξεις ό,τι προτιμάς. Ωραία café που σερβίρουν και στις ξαπλώστρες της παραλίας, και ταβέρνες που απλώνουν τραπεζάκια έξω συμπληρώνουν την εικόνα.
Στα αξιοθέατά της συγκαταλέγεται ο πέτρινος Πύργος του Αγά, περισσότερο γνωστός ως Πύργος της Κάντιας. Σπάνιο δείγμα οθωμανικής αρχιτεκτονικής της περιοχής, ο πύργος ήταν πιθανότατα κατοικία οθωμανού αξιωματούχου την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Ένα μικρό, γραφικό λιμανάκι με χρωματιστές ψαρόβαρκες και μια χούφτα παραδοσιακά σπίτια είναι τα πρώτα πράγματα που αντικρίζεις μπαίνοντας στα Ίρια. Το μικρό γραφικό ψαροχώρι της Αργολίδας είναι γνωστό αφενός για την παραλία του, αφετέρου για τις αγκινάρες που καλλιεργούνται στον κάμπο του, για να καλύψουν σε μεγάλο ποσοστό την εγχώρια κατανάλωση. Γι’ αυτό και κάθε Μάιο η Γιορτή Αγκινάρας που διοργανώνεται εδώ είναι σωστή γιορτή, ένα τεράστιο πανηγύρι με παραδοσιακούς χορούς και μουσικές, και φυσικά αγκινάρες, μαγειρεμένες σε κάθε πιθανή και απίθανη εκδοχή τους.
Η παραλία του χωριού είναι βοτσαλωτή και πολυσύχναστη, αν και χωρίς την οργάνωση και τα beach bars των γειτόνων της. Κατά μήκος της παραλιακής της περαντζάδας, ταβερνάκια και café βγάζουν τραπεζάκια έξω και σερβίρουν φρέσκο ψάρι και τοπικές νοστιμιές με θέα στη θάλασσα.
Στα αξιοθέατα του χωριού περιλαμβάνεται μια από τις αρχαιότερες φρυκτωρίες που επιβίωσαν ως τις μέρες μας: Χρονολογείται από τον 7ο αιώνα π.Χ., και αποτελεί τμήμα του συστήματος επικοινωνίας (με φωτιές και καπνούς) ανάμεσα στις μυκηναϊκές πόλεις των Μυκηνών και της Ασίνης.