«Μυστριώτικη Στράτα» λέγαν’ οι Βυζαντινοί τη διαδρομή που ένωνε την πέτρινη πολιτεία τους με την υπόλοιπη Ελλάδα. Τις πλαγιές του ωραιότερου ίσως βουνού της Πελοποννήσου διέσχιζε, περνώντας μέσα από φαράγγια μαγεμένα, πλάι σε μεγαλειώδη κάστρα και ποτάμια με ονόματα βγαλμένα από τους θρύλους της Αρχαίας Ελλάδας, μέσα από χωριά σταματημένα στον χρόνο, και πάνω από κορυφογραμμές που αγναντεύουν από ψηλά την εύφορη κοιλάδα του Ευρώτα. Από τα ίδια αυτά μέρη περνά και σήμερα.

Τα χωριά του Βόρειου Ταΰγετου

Το Καστόρι

Ένα από τα μεγαλύτερα, και πιθανότατα το πιο ζωντανό από τα χωριά του Βόρειου Ταΰγετου, το Καστόρι είναι ένα αληθινό χάρμα οφθαλμών, με τα πέτρινα αρχοντικά του να σκεπάζονται από κόκκινες κεραμιδοσκεπές και να στολίζονται με χρωματιστά παραθυρόφυλλα και τοξωτές αυλόπορτες. Πέτρινες βρύσες, βυζαντινές εκκλησίες και δροσερές πλατείες που στις λιακάδες πλημμυρίζουν από κόσμο συμπληρώνουν την εικόνα του χωριού. Το φαντασμαγορικό φαράγγι του Κάστορα, που θα ενθουσιάσει τους λάτρεις της πεζοπορίας (λεπτομέρειες παρακάτω) ξεκινά δύο βήματα έξω από το Καστόρι. Στα αξιοθέατα περιλαμβάνονται επίσης οι κρυστάλλινες πηγές του Αγίου Μάμα, όπου εκτρέφονται και φημισμένες πέστροφες , οι παλιοί νερόμυλοι – σήμα κατατεθέν του χωριού, και το Μαρμαρογέφυρο, το τοξωτό γεφύρι πάνω από τα νερά του Κάστορα.

Το Γεωργίτσι

Η θέση του, εκεί ψηλά στα 970 μέτρα, από το μεγαλειώδες ύψος των οποίων αγναντεύει την κοιλάδα του Ευρώτα, του χάρισε το χαϊδευτικό Μπαλκόνι του Ταΰγετου. Το Γεωργίτσι είναι σήμερα από τα ταχύτερα ανερχόμενα χωριά της περιοχής, με επιλογές για διαμονή και φαγητό, και με ένα παραμυθένιο καστανοδάσος να ξεκινά ακριβώς εκεί που σταματούν τα πέτρινα σπιτάκια του χωριού. Οι βόλτες στα μονοπάτια του, ειδικά εκεί γύρω στο Νοέμβριο που οι καστανιές είναι φορτωμένες ολοστρόγγυλα, αγκαθωτά κάστανα, είναι από τις ωραιότερες δραστηριότητες στο χωριό. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτές: Τα πέτρινα σπιτάκια με τα κεραμίδια τους, η δροσερή πλατεία με τον αιωνόβιο πλάτανο, το υπέροχο κτίριο του σχολείου που κτίστηκε το 1933 και σήμερα στέκει σιωπηλό αξιοθέατο, και οι περίτεχνες εκκλησίες –κάθε γειτονιά και από μία– κάνουν ενδιαφέρουσα κάθε βόλτα στο χωριό.

Ο Λογκανίκος

Ένα από τα πιο ήσυχα χωριά του Βόρειου Ταΰγετου, ο γραφικός Λογκανίκος φωλιάζει σε υψόμετρο 750 μέτρων, εκεί που ο Ταΰγετος πλησιάζει τον Πάρνωνα, στη σκιά του βυζαντινού του κάστρου, από το οποίο δεν σώζονται σήμερα παρά λίγα απομεινάρια. Οι λάτρεις της πεζοπορίας, όμως, θα ενθουσιαστούν από το (σχετικά δύσβατο) μονοπάτι που σκαρφαλώνει εδώ πάνω, περνώντας πρώτα από τις βυζαντινές εκκλησίες του Αγίου Δημητρίου και της Γέννησης της Θεοτόκου. Αυτές είναι, ειρήσθω εν παρόδω, δύο από τις επτά βυζαντινές εκκλησίες που σώζονται μέχρι σήμερα στο χωριό –αν έχεις χρόνο να επισκεφθείς μόνο μία, ο πέτρινος Άι-Γιώργης χρονολογείται από το 1374 και θεωρείται ένα από τα παλαιότερα σωζόμενα εκκλησάκια του Ταΰγετου. Στα αξιοθέατα του χωριού περιλαμβάνεται ένα βυζαντινό πυργόσπιτο του 14^ου αιώνα, ενώ περί τα 9 χιλιόμετρα έξω από τον Λογκανίκο μια επίσκεψη αξίζει οπωσδήποτε η Μονή Αμπελακίου, «καμάρι» της οποίας είναι η εικόνα της Παναγίας της Μακελαρίτισσας, την οποία η παράδοση θέλει φιλοτεχνημένη από τον Ευαγγελιστή Λουκά.

Το Λεοντάρι

Το ήξερες ότι ο μεγαλύτερος νομός της Πελοποννήσου, η Αρκαδία, φτάνει ως τον Ταΰγετο; Τώρα το ξέρεις. Στα πιο βόρεια του βόρειου Ταΰγετου, το αρκαδικό Λεοντάρι είναι ένα ήσυχο κουκλίστικο χωριό, με αρκετές επιλογές για διαμονή και φαγητό. Στα αξιοθέατά του περιλαμβάνονται ο πανέμορφος, αν και εγκαταλελειμμένος πια, σιδηροδρομικός σταθμός του, χτισμένος το 1899 στην καρδιά ενός σκιερού δάσους, η βυζαντινή εκκλησία των Αγίων Αποστόλων στην κεντρική πλατεία του χωριού και οι πηγές του Ευρώτα, 14 χιλιόμετρα έξω από το Λεοντάρι κοντά στο χωριό Σκορτσινός, ένα σημείο ιδανικό για πικνίκ στη σκιά των πλατανιών. Στον λόφο πάνω από το Λεοντάρι σώζονται λίγα απομεινάρια του βυζαντινού του κάστρου, που υπήρξε κάποτε (τον 14^ο αιώνα, πιο συγκεκριμένα) μια από τις σημαντικότερες καστροπολιτείες του Μοριά, με εκατοντάδες σπίτια μέσα και έξω από τα τείχη του.

Και δεν είναι μόνο αυτά: Η φωλιασμένη σε μια κατάφυτη πλαγιά του βουνού Αγόριανη, με τα δώδεκα εκκλησάκια της, εκεί που τελειώνει το καστανοδάσος το οποίο ξεκινά από το Γεωργίτσι. Η Αλευρού με τις κατακόκκινες κεραμιδένιες στέγες της και τα τρεχούμενα νερά της. Τα χωρισμένα σε επτά μαχαλάδες Βορδόνια, με τα εντυπωσιακά αρχοντικά τους. Και ένα πλήθος άλλων λιλιπούτειων χωριών συνθέτουν μια περιοχή που ενδείκνυται για ατελείωτες εξερευνήσεις.

Η πολύ ιδιαίτερη περίπτωση της Πελλάνας

Επτά χιλιόμετρα έξω από το Καστόρι, υπάρχει ένα μικροσκοπικό χωριουδάκι με ελάχιστους κατοίκους, που μπορεί και να μην το έβρισκες στους ταξιδιωτικούς οδηγούς της περιοχής αν δε συνέβαινε εδώ κάτι εξαιρετικό, κάτι που ίσως αποτελεί την πρώτη μεγάλη αρχαιολογική ανακάλυψη του 21^ου αιώνα.

Το Παλάτι του Μενέλαου και της Ωραίας Ελένης πιστεύει πως έχει βρει εδώ ο αρχαιολόγος Θεόδωρος Σπυρόπουλος και, παρά το γεγονός πως οι συνάδελφοί του έχουν αντιρρήσεις (όπως πάντα: και στον Ανδρόνικο λέγανε πως αυτός που έχει βρει δεν είναι ο τάφος του Φιλίππου, και στον Μπλέγκεν πως το Παλάτι του Νέστορα δεν είναι του Νέστορα, μέχρι να αποδειχθούν λάθος) το μέγεθος και μόνο των θολωτών τάφων, των κυκλώπειων τειχών και της Ακρόπολης αποδεικνύουν πως αυτό εδώ ήταν πράγματι ένα γιγαντιαίο μυκηναϊκό ανάκτορο. Και αν δεν ανήκε στον Μενέλαο, που ξέρουμε σίγουρα πως ζούσε και βασίλευε στην περιοχή, κανείς δεν ξέρει σε ποιον θα μπορούσε να ανήκει. Το βέβαιο είναι πως η Αρχαία Πελλάνα με τους θολωτούς της τάφους και τα κυκλώπεια τείχη, αξίζει οπωσδήποτε μια επίσκεψη όταν βρεθείς στην περιοχή.

Δύο (από τα πολλά) υπέροχα φαράγγια για να περπατήσεις

Το φαράγγι του Κάστορα

Ο αδερφός της Ωραίας Ελένης, ένας από τους δύο Δίδυμους του γνωστού αστερισμού (ο άλλος είναι ο Πολυδεύκης) και ήρωας της Αργοναυτικής Εκστρατείας, έχει δώσει το όνομά του στον ποταμό, που με τη σειρά του έχει βαφτίσει Καστόρι το χωριό δίπλα του. Μια από τις ωραιότερες, και πιο εύκολες, πεζοπορικές διαδρομές στον Βόρειο Ταΰγετο είναι αυτή που ακολουθεί την πορεία του ποταμού του, περνώντας κάτω από αιωνόβια πλατάνια που σχεδόν κρύβουν τον ουρανό, πάνω από ξύλινα γεφυράκια, και πλάι σε ερείπια παλιών νερόμυλων.

Η διαδρομή είναι σχεδόν επίπεδη, εξ ου και πολύ εύκολη, και άριστα σηματοδοτημένη –αποκλείεται να χαθείς, ακόμα και αν δεν έχεις ξαναπερπατήσει μονοπάτι ποτέ σου. Κινείται, δε, πάντα παράλληλα με τον Κάστορα, το κελάρυσμα του οποίου ντύνει μουσικά την διαδρομή. Μετά από σαράντα περίπου λεπτά πεζοπορίας, το μονοπάτι καταλήγει στο Μαρμαρογέφυρο, το παλιό, τοξωτό γεφύρι του Κάστορα, που βρίσκεται πολύ κοντά στο χωριό.

Το φαράγγι των Μύλων

Θα ακούσεις να το λένε και Φαράγγι του Κάρδαρη, ή Φαράγγι του Βρυσιώτικου. Αλλά τι σημασία έχει το όνομα, που έλεγε και ο Σαίξπηρ. Ούτως ή άλλως, πιθανότατα θα ξεχάσεις και το δικό σου μέσα σε αυτό το μαγικό τοπίο, που ξεκινά από το Γεωργίτσι για να καταλήξει στο Καστόρι (ή ανάποδα, όπως το κάνουν οι «προχωρημένοι» πεζοπόροι που αρέσκονται στις ανηφόρες) περνώντας κάτω από φουντωτά πλατάνια, έλατα και καστανιές, πλάι σε φαντασμαγορικούς καταρράκτες και εγκαταλελειμμένους νερόμυλους, ανάμεσα σε θεόρατα κοκκινωπά βράχια που δημιουργούν στενά περάσματα.

Η διαδρομή έχει μήκος 6,6 χιλιόμετρα, είναι άψογα σηματοδοτημένη (σε αρκετά σημεία έχει και ξύλινα σκαλοπάτια και «κουπαστές» για ευκολότερη διάβαση) και περπατιέται στην κατηφορική της βερσιόν –από το Γεωργίτσι στο Καστόρι– σε δύο περίπου ώρες. Ιδανικές εποχές είναι το τέλος της άνοιξης και οι αρχές του φθινοπώρου –από Νοέμβριο μέχρι Απρίλιο το μονοπάτι μπορεί να γίνει επικίνδυνο εξαιτίας της διάβρωσης που προκαλούν σε κάποια σημεία τα ορμητικά νερά των χειμάρρων.